ریزش مو در اطفال و کودکان
ممکن است با افزایش سن ریزش مو برای شما عادی باشد، اما احتمالا با دیدن ریزش موهای فرزندتان خیلی تعجب می‌کنید. بهتر است بدانید که ریزش مو در اطفال (کودکان) غیرمعمول نیست، اما علل آن ممکن است با علل ریزش مو در بزرگسالان متفاوت باشد.
به عنوان مثال، آلوپسی آندروژنتیک یا همان طاسی با الگو مردانه، شایع‌ترین علت ریزش مو در بزرگسالان است. درحالی‌که در کودکان، علل شایع ریزش مو شامل عفونت‌های قارچی یا باکتریایی، تلوژن افلوویوم (ریزش مو ناشی از استرس) و آلوپسی کششی است.
اگرچه بسیاری از علل ریزش مو در اطفال (کودکان) تهدیدکننده زندگی یا خطرناک نیستند، اما مطمئنا می‌توانند بر سلامت عاطفی کودک تأثیر بگذارند. به‌همین‌دلیل، مراجعه به‌موقع به پزشک برای تشخیص و درمان مهم است.
علل پزشکی ریزش مو در اطفال (کودکان)
اغلب ریزش مو در اطفال (کودکان) به‌دلیل عفونت یا مشکلات دیگری در پوست سر ایجاد می‌شود. در ادامه به دلایل پزشکی ریزش مو در کودکان و راه‌های درمان آن‌ها می‌پردازیم.
قارچ کچلی سر
قارچ کچلی سر یک عفونت قارچی شایع و مسری است که باعث ایجاد بثورات قرمزرنگ و حلقه‌ای‌شکل در پوست سر و پوسته‌پوسته شدن آن می‌شود. تب و تورم غدد نیز از دیگر علائم احتمالی آن است. معمولا زمانی ایجاد می‌شود که کودکان وسایل شخصی خود مانند شانه و کلاه را با دیگران اشتراک بگذارند.
خاراندن بیش‌ازحد و آسیب به پوست سر در اثر عفونت، می‌تواند به‌آرامی باعث ریزش مو شود. پزشک برای درمان ممکن است دارو خوراکی یا موضعی ضدقارچ تجویز کند. استفاده از شامپو ضدقارچ همراه با داروهای خوراکی از انتقال قارچ به سایر کودکان جلوگیری می‌کند. وقتی عفونت قارچی برطرف شد، موها شروع به رشد مجدد می‌کنند.
آلوپسی آره‌آتا
یک بیماری خودایمنی است که باعث ریزش مو می‌شود. در واقع سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. تقریبا از هر ۱۰۰۰ کودک، ۱ کودک به آلوپسی آره‌آتا مبتلا است. کودکان مبتلا به آلوپسی آره‌آتا ممکن است کاملا کچل شوند. برخی موهای بدن خود را نیز از دست می‌دهند.
اگرچه هیچ درمان قطعی برای این نوع ریزش مو در اطفال (کودکان) وجود ندارد، اما استفاده از داروهای زیر در رشد مجدد موها در عرض یک سال موثر است:
- کرم، لوسیون یا پماد کورتیکواستروئید
- ماینوکسیدیل
- آنترالین
تریکوتیلومانیا
تریکوتیلومانیا یک اختلال وسواس فکری‌اجباری است که در اثر آن بچه‌ها میل عجیبی به کندن موهای خود دارند. همین مسئله باعث ریزش تکه‌ای موها در پوست سر می‌شود. برخی از کودکان موهایی را که می‌کشند می‌خورند و گلوله‌های بزرگی از موهای هضم‌نشده در شکم ایجاد می‌شود.
درمان شناختی‌رفتاری تحت نظر یک روانشناس یا روانپزشک، می‌تواند به کودکان کمک کند تا احساساتی را که باعث تحریک آن‌ها می‌شوند، کنترل کنند. زمانی‌که بچه‌ها از کشیدن دست بردارند، موها دوباره رشد می‌کنند.
تریکوتیلومانیا
در کودکان مبتلا به تلوژن افلوویوم، فولیکول‌های مو بیشتر از حد طبیعی وارد فاز استراحت (تلوژن) می‌شوند. بنابراین به‌جای ریزش ۱۰۰ تار مو در روز مثل همیشه، کودک ممکن است روزانه ۳۰۰ تار مو از دست بدهد. این نوع ریزش مو در اطفال (کودکان) می‌تواند لکه‌های طاسی و بدون مو روی پوست سر به وجود آورد. اصولا تلوژن افلوویوم پس از یک رویداد استرس‌زا یا آسیب‌زا مانند موارد زیر رخ می‌دهد:
- تب بسیار بالا
- عمل جراحی
- آسیب‌های عاطفی شدید، مانند مرگ یکی از عزیزان
- آسیب جسمی شدید
معمولا نیاز به درمان دارویی نیست و با کاهش استرس بدن، موهای کودک باید دوباره رشد کنند. رشد مجدد کامل می‌تواند شش ماه تا یک سال طول بکشد.
سوتغذیه تغذیه‌ای
تغذیه خوب برای حفظ سلامت بدن ضروری است. زمانی‌که کودکان ویتامین، مواد معدنی و پروتئین کافی دریافت نکنند، موهایشان می‌ریزد. به‌همین‌دلیل، ریزش مو در اطفال (کودکان) می‌تواند نشانه‌ای از اختلالات خوردن مانند بی‌اشتهایی و همچنین یک عارضه جانبی تبعیت از رژیم گیاهخواری باشد. اصولا کمبود مواد مغذی زیر می‌تواند به ریزش مو کمک کند:
- آهن
- روی
- کلسیم
- سلنیوم
- ویتامین‌های گروه B به‌خصوص نیاسین و بیوتین
- ویتامین A و D
- پروتئین و اسیدهای آمینه
برای درمان، پزشک متخصص اطفال می‌تواند یک برنامه غذایی سالم را پیشنهاد کند یا مکملی را برای جبران کمبود تغذیه تجویز کند.
کم‌کاری تیروئید
غده تیروئید هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که به کنترل متابولیسم بدن کمک می‌کنند. در کم‌کاری تیروئید، تیروئید به اندازه کافی هورمون‌های مورد نیاز را تولید نمی‌کند. در نتیجه علائم زیر بروز می‌کنند:
- افزایش وزن
- یبوست
- خستگی
- خشکی مو یا ریزش مو در سراسر پوست سر
برای کنترل ریزش مو ناشی از کم‌کاری تیروئید در کودکان، پزشک دارو خوراکی تجویز می‌کند. البته ممکن است چند ماه طول بکشد تا همه موها دوباره رشد کنند.
آسیب به پوست سر
آسیب به پوست سر در اثر ضربه شدید یا سوختگی ممکن است به فولیکول‌های مو آسیب برساند و باعث ریزش مو در اطفال (کودکان) شود. در این شرایط، درمان فوری اهمیت زیادی دارد. زیرا ضربه یا سوختگی درمان‌نشده می‌تواند به ساختارهای زیرین پوست سر آسیب برساند و حتی ممکن است باعث ریزش دائمی مو شود.
شیمی‌درمانی
گاهی ریزش مو در اطفال (کودکان) به‌دلیل انجام شیمی‌درمانی است. در شیمی‌درمانی از داروهای قوی استفاده می‌شود که علاوه‌بر سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم بدن ازجمله سلول‌های ریشه مو را نیز از بین می‌برند. پس از پایان درمان، موهای کودک شما باید دوباره رشد کنند.
شیمی‌درمانی
در طول شش ماه اول زندگی، اکثر نوزادان موهایی را که با آن متولد شده‌اند را از دست می‌دهند. در واقع موهای نوزاد می‌ریزند تا راه را برای رشد موهای بالغ باز کنند. این نوع ریزش مو کاملا طبیعی است و جای نگرانی نیست.
برخی از نوزادان موهای پشت سر خود را به‌دلیل اصطکاک و سایش زیاد با بالشت، زمین یا چیز دیگری از دست می‌دهند. با افزایش سن کودک به‌مرور این مشکل حل می‌شود.
گرمای بیش‌ازحد ناشی از سشوار کشیدن یا صاف کردن مو با اتو مو نیز می‌تواند به موها آسیب برساند و باعث ریزش مو در اطفال (کودکان) شود. هنگام خشک کردن موهای کودک، از حداقل دما دستگاه استفاده کنید.
کشیدن و بستن مداوم موها به‌صورت دم اسبی باعث آسیب به فولیکول‌های مو می‌شود. هنگام شانه کردن و حالت دادن به موهای فرزندتان با ملایمت رفتار کنید.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
ریزش مو در اطفال (کودکان) یک مشکل پزشکی است و نیاز به تشخیص و درمان سریع توسط پزشک متخصص اطفال یا پزشک متخصص پوست و مو دارد. توصیه می‌کنیم به‌محض مواجهه با موارد زیر به مطب مراجعه کنید:
- کودک از درد یا خارش بیش‌ازحد پوست سر شکایت دارد.
- کودک به شکل قابل توجهی بیشتر از قبل درگیر ریزش مو شده است.
- بر روی سر کودک نقاط طاسی قابل مشاهده هستند.
- کودک دچار ریزش مو در ناحیه ابرو یا مژه‌ها شده است.
- کودک در اثر ابتلا به یک بیماری یا مصرف یک دارو جدید دچار ریزش مو شده است.
- کودک دچار آسیب یا سوختگی در پوست سر شده است.
کودکان مبتلا به آلوپسی آره‌آتا و کودکانی‌که دارای نقاط طاس روی پوست سر خود هستند، ممکن است به حمایت روانی نیاز داشته باشند. یک روانشناس می‌تواند به کودک کمک کند تا احساسات خود را در مورد ریزش مو بهتر مدیریت کند.
نویسنده: دکتر ماهور طباطبایی
