تاثیر کم خونی در ریزش مو
ریزش مو دلایل زیادی دارد و می‌تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه تنها به‌دلیل تغییرات هورمونی بروز نمی‌کند و گاهی ممکن است ناشی از کمبود مواد مغذی باشد.
آهن یک ماده معدنی حیاتی برای سلامتی ماست. مهم‌ترین عملکرد آن در بدن کمک به تولید گلبول‌های قرمز خون است. گلبول‌های قرمز حاوی پروتئینی به نام هموگلوبین هستند که اکسیژن را از طریق جریان خون به تمام بافت‌ها و اندام‌ها در سراسر بدن، از جمله فولیکول‌های مو، حمل می‌کند.
وقتی آهن کافی از مواد غذایی دریافت نمی‌کنید، ممکن است دچار بیماری به نام کم خونی فقر آهن شوید. در این شرایط بدن شما نمی‌تواند به میزان کافی هموگلوبین خون تولید کند و احتمال بروز کم خونی و ریزش مو وجود دارد. زیرا بدون اکسیژن، فولیکول‌های مو به‌درستی کار نمی‌کنند. خوشبختانه با ایجاد تغییراتی در رژیم غذایی و مصرف مکمل آهن، می‌توانید هم کمبود آهن و هم ریزش مو را برطرف کنید.
علائم کم خونی و ریزش مو
ریزش مو ناشی از فقر آهن می‌تواند شبیه ریزش مو معمول مردانه و زنانه باشد. یک مطالعه معتبر منتشرشده در مجله علوم پزشکی کشور کره نشان داد که کم خونی فقر آهن نه تنها ممکن است در ریزش مو نقش داشته باشد، بلکه ممکن است باعث ریزش مو به روشی مشابه طاسی با الگوی مردانه و زنانه (آلوپسی آندروژنیک) شود.
اگر کم خونی و ریزش مو را تجربه می‌کنید، ممکن است متوجه ریزش بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ تار مو در روز به‌خصوص در حمام شوید. در موارد شدیدتر ممکن است متوجه بروز لکه‌های طاسی روی پوست سر خود شوید.
حتما در این وضعیت با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کنید. علاوه‌بر ریزش مو، از سایر علائم کم خونی فقر آهن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خستگی مفرط
- کمبود انرژی
- رنگ‌پریدگی پوست
- تنگی نفس
- تپش قلب
مطمئنا پزشک در زمان تشخیص کم خونی و ریزش مو، به وجود این علائم نیز توجه می‌کند.
علل بروز کم خونی و ریزش مو
اصولا اگر رژیم غذایی شما فاقد غذاهای غنی از آهن باشد یا اگر بدن شما آهن را به اندازه کافی جذب نکند، کم خونی ممکن است رخ دهد. از سایر علل کم خونی می‌توان به از دست دادن بیشازحد خون (به‌ویژه در زنان در دوران قاعدگی)، خونریزی داخلی در اثر تصادفات، ابتلا به برخی از بیماری‌ها، گاستریت و خونریزی گوارشی، خونریزی از دستگاه ادراری و تناسلی، بارداری و تبعیت از رژیم‌های گیاه‌خواری اشاره کرد.
زنان باردار برای رساندن خون و اکسیژن به جنین خود به آهن بیشتری نیاز دارند و اغلب دچار کم خونی می‌شوند. البته در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی وضعیت موها بهتر می‌شود و در دوران پس از زایمان ( دوره شیردهی ) اثرات ناشی از کم‌خونی در ریزش مو ظاهر خواهد شد. مقداری از آهن بدن با تعریق از بین می‌رود، به‌همین‌دلیل انجام ورزش سنگین و حرفه‌ای می‌تواند منجر به کاهش سطح آهن شود. البته اگر آهن به اندازه کافی از طریق رژیم غذایی جایگزین نشود.
اگر مدتی است که درگیر ریزش مو شده‌اید یا متوجه شده‌اید که موهای شما به اندازه قبل بلند نمی‌شوند و به سرعت رشد نمی‌کنند، پیشنهاد می‌کنیم از پزشک خود بخواهید با تجویز آزمایش خون سطح آهن شما را بررسی کند.
بهترین روش برای درمان کم خونی و ریزش مو
اگر طبق نتیجه آزمایش خون متوجه شدید که دچار کم خونی شده‌اید، نگران نباشید، زیرا کم خونی و ریزش مو یک عارضه موقت و برگشت‌پذیر است و پزشک می‌تواند برای شما مکمل آهن تجویز کند. مهم است که دوز مصرفی آن را با دقت دنبال کنید، زیرا سطوح بالای آهن نیز می‌تواند خطرناک باشد و مصرف بیشازحد آن منجر به دریافت سریعتر نتیجه نمی‌شود. بهتر است بدانید که ممکن است یک فرد مجبور شود ۳ تا ۶ ماه مکمل آهن مصرف کند تا ذخایر آهن به سطح طبیعی برسد.
هم‌چنین بهتر است از پزشک خود بخواهید که تغییراتی را در رژیم غذایی شما ایجاد کند. سودمندترین روش درمان برای کم خونی و ریزش مو، اطمینان از دریافت آهن کافی از طریق تغذیه خوب و هم‌چنین مکمل مناسب است.
گاهی پزشک ممکن است تزریق آهن را برای افزایش سریعتر سطح آهن بدن توصیه کند. افرادی‌که درگیر کم خونی شدید هستند ممکن است نیاز به تزریق داخل وریدی آهن داشته باشند. افرادی‌که نمی‌توانند آهن را به‌درستی جذب کنند، مانند بیماران مبتلا به بیماری کرون، ممکن است از تزریق سود بیشتری ببرند.
ممکن است این ابهام در ذهن شما شکل بگیرد که آیا پس از پایان روند درمان، موهای ریخته‌شده ناشی از کم خونی فقر آهن دوباره رشد می‌کنند؟ بله، در اغلب افراد این مسئله قابل جبران است. در نهایت اگر با وجود افزایش سطح آهن بدن متوجه جایگزینی کامل موهای خود نشدید، پزشک می‌تواند با تجویز داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید به رشد مجدد موها کمک کند.
راهکارهایی برای پیشگیری از بروز کم خونی و ریزش مو
برای جلوگیری از ریزش مو در آینده، باید:
- از یک رژیم غذایی سالم و متعادل استفاده کنید. حتما مواد غذایی غنی از آهن مانند اسفناج، نخودفرنگی، پروتئین‌های بدون چربی (مانند ماهی قزل‌آلا) و میوه‌های خشک را در رژیم غذایی خود بگنجانید. اخیرا عرضه غلات غنی‌شده با آهن زیاد شده است. از این محصولات استفاده کنید.
- غذاهای سرشار از ویتامین C را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این غذاها به بدن شما اجازه می‌دهند که آهن را به شیوه‌ای موثرتر جذب کند. پرتقال، توت‌فرنگی، خربزه، کلم‌بروکلی و گوجه‌فرنگی بیشتر بخورید.
- در طول روز موهای خود را خیلی محکم نبندید. این کار می‌تواند منجر به شکستگی تارهای مو و ریزش مو شود.
- با روسری و کلاه از موهای خود در برابر عناصر محیطی محافظت کنید. در روزهای آفتابی یا روزهایی که باد شدید وجود دارد، موهای خود را به شکلی بپوشانید.
- موهای خود را به‌آرامی برس بزنید و بشویید. این کار مانع از کنده شدن و ریزش موها می‌شود.
- از مصرف مواد شیمیایی و رنگ مو خودداری کنید. دکلره یا رنگ کردن مدام موها می‌تواند باعث شکستگی تارهای مو و ریزش مو شود.
- مدام از دستگاه‌های حرارتی مانند سشوار و اتو مو استفاده نکنید. زیرا باعث خشکی تارهای مو و ریزش سریعتر آن‌ها می‌شوند.
سخن آخر
مشخص شده است که بسیاری از افرادی‌که دچار ریزش مو می‌شوند، ذخایر آهن کمتری نسبت به افرادی‌که موهای خود را بیشازحد از دست نمی‌دهند، دارند. بنابراین، مسئله کم خونی و ریزش مو را نمی‌توان نادیده گرفت. مطمئنا مشورت با پزشک می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری در زمینه درمان کم خونی و ریزش مو در اختیار شما بگذارد.
نویسنده: دکتر ماهور طباطبایی
