نقش شوینده‌ها (شامپو) در ریزش مو
قبل از اینکه نسبت به ریزش مو خود حساس شوید، بهتر است به خاطر داشته باشید که ریزش مو روزانه به میزان ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو کاملا طبیعی است، به‌خصوص زمانی‌که شامپو میزنید.
احتمالا در این زمان، اولین نکته‌ای که به ذهن شما می‌رسد این است که شاید این شامپو مناسب موهای من نیست و باید برند دیگری را تهیه کنم. نمی‌توان نقش شوینده‌ها (شامپو) در ریزش مو را انکار کرد اما باید بدانید که عوامل دیگری مانند کمبود مواد مغذی، تغییرات هورمونی، بارداری، ابتلا به بیماری‌هایی مانند اختلالات تیروئید، مصرف داروهای خاص و غیره نیز در ریزش مو موثر هستند.
در مورد رابطه میان ترکیبات شامپو و ریزش مو، تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از مواد تشکیل‌دهنده شوینده‌ها ممکن است برای موهای سالم مضر باشند و زمینه ریزش مو را فراهم کنند. در ادامه به این مساله خواهیم پرداخت.
چه ترکیباتی از شامپو با ریزش مو مرتبط هستند؟
ریزش مو یکی از نگرانی‌های رایج افراد در سراسر جهان است. وقتی نگران ریزش مو خود هستید، کاملا قابل درک است که هر احتمال ممکن را در نظر بگیرید و هر چیزی را که فکر می‌کنید برای جلوگیری از ریزش بیشتر موثر است امتحان کنید.
در حال حاضر در زمینه شامپو و ریزش مو، متخصصان طیف گسترده‌ای از علل بالقوه و ترکیبات رایج شامپو که با ریزش مو مرتبط هستند را شناسایی کرده‌اند. پیشنهاد شده است که سولفات (به‌عنوان یک ماده پاک‌کننده) و فرمالدئید (به عنوان ماده نگهدارنده) می‌توانند به ریزش مو کمک کنند.
در واقع این مواد همراه با تعدادی از مواد شیمیایی دیگر که اغلب در شامپوها استفاده می‌شوند، ممکن است به طور بالقوه به بروز انواع دیگر آسیب مو منجر شوند. پس بهتر است قبل از خرید، نسبت به ترکیبات موثر شامپو و ریزش مو اهمیت بیشتری بدهید و هر محصولی را خریداری نکنید.
دیدگاه محققان به ارتباط میان نوع شامپو و ریزش مو چیست؟
برخلاف متخصصان، محققان تا الان هیچ مدرکی مبنی بر اینکه سولفات و فرمالدئید بر ریزش مو تاثیر می‌گذارند بدست نیاورده‌اند. البته این مساله بدان معنا نیست که این مواد باعث ایجاد مشکلات دیگری نمی‌شوند.
سولفات‌ها خواص کف‌کنندگی را در شامپوها ایجاد می‌کنند. اگرچه آن‌ها پاک‌کننده‌های موثری هستند، اما می‌توانند مو و پوست حساس را تحریک کنند. شامپوهای مبتنی بر سولفات، چربی‌های طبیعی را به‌راحتی از موهای ظریف یا خشک پاک می‌کنند و تارهای مو را شکننده می‌کنند. این مشکل می‌تواند زمینه بروز ریزش مو را فراهم کند.
فرمالدئید اغلب در محصولات کراتینه مو که برای صاف کردن موها طراحی شده‌اند، یافت می‌شود و در صورت عدم توجه به نکات ایمنی، تماس با آن می‌تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- تحریک پوست
- مشکل در تنفس
- سوزش چشم، بینی و گلو
در این شرایط، تحریک شدید پوست سر در برخی از افراد ممکن است منجر به ریزش مو شود. متاسفانه اخیرا در فرمولاسیون برخی از شامپوها از غلظت اندک فرمالدئید استفاده می‌شود. به‌همین‌دلیل، توصیه می‌کنیم پیش از خرید یک محصول شوینده به ترکیبات ذکر شده روی بسته‌بندی آن توجه کنید.
در مورد ارتباط میان نوع شامپو و ریزش مو، بهتر است بدانید که علاوه‌بر سولفات و فرمالدئید، فرمولاسیون قلیایی یا اسیدی یک شامپو نیز می‌تواند باعث ریزش مو شود. برای کنترل این مساله می‌توانید پس از مشورت با پزشک متخصص پوست و مو یک شامپو با فرمولاسیون ملایم را جایگزین کنید.
تجربه نشان داده است که استفاده بی‌دلیل از شامپوهای ضد شوره سر یا مصرف بیش از حد ماسک‌ها یا شامپوهای نرم‌کننده مو نیز احتمال ریزش مو را افزایش می‌دهد. اگر موهای خشک و ضخیمی دارید و لازم است برای افزایش لطافت گاهی از شامپو نرم‌کننده استفاده کنید، توصیه می‌کنیم برای کنترل اثرات شامپو و ریزش مو، فقط ساقه موها را شستشو دهید و از تماس شامپو با ریشه مو جلوگیری کنید. توجه به این نکته برای افرادی که موهای صاف، نازک و ظریفی دارند اهمیت بیشتری دارد.
چه زمانی برای پیشگیری یا کنترل اثرات شامپو و ریزش مو باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر نگران ریزش مو خود هستید، چند تغییر ساده در روال معمول مراقبت از مو و حالت دادن به موهایتان می‌تواند اولین قدم موثر باشد. مواردی چون:
- از یک شامپو با فرمولاسیون ملایم استفاده کنید.
- از بستن محکم موهای خود به با کش خودداری کنید.
- موهای خود را نکشید یا پیچ و تاب ندهید.
- استفاده از وسایل حرارتی مانند سشوآر و اتو مو را محدود کنید.
- تا چند مدت رنگ و دکلره کردن موها را فراموش کنید.
اگرچه موهای چرب نیاز به شستشو مکرر دارند، اما موهای خشک ممکن است نیازی به شستشو بیشتر از دو بار در هفته نداشته باشند. با توجه به نقش شامپو و ریزش مو، این مساله را دست کم نگیرید. همانطورکه در حمام شامپو میزنید:
- بهتر است به‌جای ساقه موها روی پوست سر خود تمرکز کنید. این کار مانع از کشش بیش از حد موها می‌شود.
- از نوک انگشتان خود برای ماساژ ملایم پوست سر استفاده کنید و به ریشه موها فشار زیادی وارد نکنید.
- در مرحله آخر موهای خود را به خوبی با آب گرم بشویید.
وقتی از حمام خارج شدید، موهای خود را به آرامی خشک کنید. اگر با وجود توجه به تمام نکات ذکر شده و رعایت دستورالعمل‌های مهم باز هم متوجه ریزش بیش از ۱۰۰ تا ۱۵۰ تار مو در روز شدید، تماس با متخصص پوست یا سایر متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ضروری است.
بزرگترین چالش افرادی‌که مبتلا به ریزش مو هستند، عدم تشخیص صحیح علت آن است. ارزیابی دقیق علت اصلی ریزش مو نیاز به معاینه و انجام آزمایش‌های آزمایشگاهی دارد. مراجعه زودتر به متخصص پوست و مو به شما در شناسایی علت واقعی کمک می‌کند. در این شرایط شما می‌توانید یک برنامه درمانی خاص برای مبارزه با ریزش مو ایجاد کنید.
سخن آخر
بنابراین، اگرچه شستشو موها کمک می‌کند تا موهایی که در فاز ریزش هستند از پوست سر خارج شوند اما گاهی این روند به دلیل استفاده از شامپوهایی با فرمولاسیون خشن (اسیدی یا قلیایی) تشدید می‌شود. پس نمی‌توان ارتباط میان شامپو و ریزش مو را نادیده گرفت.
تجربه نشان داده است که در کنار مساله شامپو و ریزش مو، عوامل دیگری مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی، مشکلات سلامتی، ضربه به سر و غیره نیز زمینه‌ساز بروز این عارضه هستند. پس بهتر است پیش از تعویض شامپو روزانه خود اول با پزشک مشورت کنید. مشورت با پزشک متخصص پوست و مو می‌تواند علاوه بر تشخیص دقیق، اطلاعات بیشتری در مورد نقش شامپو و ریزش مو در اختیار شما بگذارد.
نویسنده: دکتر ماهور طباطبایی
