چگونگی کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو
ریزش مو می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود که یکی از مهم‌ترین آن‌ها تغییرات و عدم تعادل آندروژن‌ها است. به‌همین‌دلیل، برای پزشکان کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو در اولویت قرار دارد. منظور از آندروژن‌ها هورمونهای جنسی مردانه است که به میزان کمی در بدن زنان نیز تولید می‌شوند. وجود هورمون تستوسترون در بدن مردان برای عملکرد صحیح بسیاری از فرآیندهای جنسی و فیزیولوژیکی و در بدن زنان برای حفظ توده عضلانی و ساخت هورمون استروژن ضروری است.
تستوسترون به سه شکل آزاد، متصل به پروتئین آلبومین و دی هیدروتستوسترون (DHT) در بدن وجود دارد. مشخص شده است که دی هیدروتستوسترون بسیار قوی‌تر از تستوسترون عمل می‌کند و اکثر گیرنده‌های آن روی پروستات، پوست و فولیکول‌های مو قرار دارند.
تحقیقات نشان داده‌اند که افزایش حساسیت این گیرنده‌ها به دی هیدروتستوسترون می‌تواند باعث کوچک شدن و تحلیل رفتن فولیکول‌های مو شود و به‌مرور با نازک‌تر و شکننده‌تر شدن موها زمینه ریزش مو با الگوی مردانه یا زنانه (آلوپسی آندروژنیک) فراهم شود. البته این مساله ژنتیکی و ارثی است و در همه افراد اتفاق نمی‌افتد.
اصولا تشخیص هورمونی بودن ریزش مو بسیار دشوار است، زیرا عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز آن موثر باشند. به‌همین‌دلیل، بهتر است برای شناسایی و درمان علت اصلی از یک پزشک متخصص مشاوره بگیرید.
ریزش مو و هورمونهای جنسی
قبل از ارائه توضیحات در مورد نحوه کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو، بهتر است از علت بروز آلوپسی آندروژنیک آگاه شوید تا متوجه مسیر اصلی روش‌های درمانی شوید.
در مردانی‌که زمینه ارثی ریزش مو را دارند، با ورود به سن ۲۱ سالگی نشانه‌هایی از ریزش مو در ناحیه شقیقه‌ها و بالای پیشانی مشاهده می‌شود. علت بروز این مساله افزایش آندروژن‌ها و حساسیت زیاد گیرنده‌های آن‌ها روی فولیکول‌های مو است. در این شرایط برای کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو باید با دارودرمانی آندروژن‌ها را کاهش داد.
در مردانی‌که زمینه ارثی ریزش مو وجود ندارد، معمولا از سن ۵۰ سالگی به بعد ریزش مو به‌دلیل کاهش هورمون جنسی مردانه تستوسترون و بروز پدیده آندروپوز رخ می‌دهد. این پدیده باعث ایجاد تغییراتی در خلق‌وخو و وضعیت فیزیولوژیک بدن می‌شود و معمولا در قالب ریزش مو در پوست سر و رشد موها در نواحی مانند گوش و بینی خود را نشان می‌دهد. طبق تجربه، هورمون‌درمانی برای افزایش تستوسترون کمک زیادی به بهبود آن می‌کند.
ریزش مو با الگوی زنانه در خانم‌های جوان اغلب ارثی و ناشی از افزایش آندروژن‌ها یا حساسیت زیاد گیرنده‌ها به آن‌ها است. اما در مورد خانم‌های میانسال به‌خصوص بعد از دوران یائسگی، به کاهش تولید استروژن و پروژسترون مربوط می‌شود. زیرا این هورمون‌ها به رشد سریع مو کمک می‌کنند.
وقتی سطح استروژن و پروژسترون کاهش می‌یابد، موها کندتر رشد می‌کنند و بسیار نازک می‌شوند. کاهش این هورمون‌ها همچنین باعث افزایش تولید آندروژن‌ها می‌شود. آندروژن‌ها فولیکول‌های مو را کوچک می‌کنند و در نتیجه باعث ریزش مو سر می‌شوند. البته در برخی موارد، این هورمون‌ها می‌توانند باعث رشد موهای بیشتر روی صورت شوند. به‌همین‌دلیل است که برخی از زنان یائسه با رویش مو در ناحیه چانه مواجه می‌شوند.
به طور کلی، افزایش اثرگذاری آندروژن‌ها روی فولیکول‌های مو در دوران یائسگی نتیجه عدم تعادل هورمونهای جنسی زنانه است. در این وضعیت برای کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو، یا باید با هورمون‌درمانی سطح استروژن و پروژسترون را افزایش داد یا به روش‌هایی میزان آندروژن‌ها را کاهش داد.
نحوه درمان و کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو
معمولا پزشکان برای تشخیص قطعی آزمایش خون انجام می‌دهند و طبق نتایج آن و میزان هورمون‌ها به‌سراغ هورمون‌درمانی یا تجویز داروهایی برای کاهش آندروژن‌ها به‌خصوص دی هیدروتستوسترون می‌روند. دی هیدروتستوسترون در اثر عملکرد آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز روی تستوسترون ساخته می‌شود.
داروهایی مانند فیناستراید و دوتاستراید می‌توانند با مهار این آنزیم تولید هورمون دی هیدروتستوسترون را کاهش دهند و به کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو کمک کنند. داروی اسپیرونولاکتون نیز یک آنتی‌آندروژن است که با کاهش میزان تستوسترون تولیدشده می‌تواند میزان دی هیدروتستوسترون را کاهش دهد.
علاوه‌بر داروهای خوراکی ذکرشده برای کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو، ممکن است پزشک داروی موضعی ماینوکسیدیل را نیز برای شما تجویز کند. این دارو گردش خون را در پوست سر افزایش می‌دهد و به طور موثر با تحریک فاز رشد فولیکول‌های مو، آلوپسی آندروژنتیک را درمان می‌کند. معمولا روند درمان آن ۴ تا ۶ ماه طول می‌کشد.
درصورتی‌که روش‌های درمانی ذکرشده موثر نباشند، پزشک به‌سراغ روش‌هایی مانند پی‌آرپی (PRP) یا تزریق پلاکت غنی‌شده به پوست سر برای بازساری و ترمیم فولیکول‌های مو، لیزردرمانی و جراحی کاشت مو خواهد رفت.
روش‌های خانگی برای کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو
اگر از نظر پزشک ریزش مو شما ناشی از نوسانات هورمونهای جنسی است، پیشنهاد می‌کنیم در کنار دارودرمانی به نکات زیر نیز توجه کنید.
رژیم غذایی خود را تغییر دهید
داشتن یک رژیم غذایی متعادل و کم‌چرب واقعا موثر است. مقدار کافی غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات را در هر وعده غذایی خود بگنجانید. همچنین مهم است که از روغن‌های تک‌اشباع مانند روغن زیتون و روغن کنجد استفاده کنید.
نوشیدن چای سبز و مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین B6 و اسید فولیک ممکن است به بازیابی رشد موها کمک کند. اسیدهای چرب ضروری نیز مانند امگا۳ و امگا۶ نقش مهمی در حفظ سلامت مو دارند. آن‌ها را می‌توان در مواد غذایی مانند ماهی سالمون، ماهی تن، روغن بذر کتان، گردو و بادام یافت.
بدن شما برای اینکه به‌درستی کار کند نیاز به آبرسانی دارد. طبق یک قاعده کلی، شما باید روزانه هشت لیوان آب مصرف کنید.
روزانه از یک مولتی‌ویتامین مناسب استفاده کنید
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف مکمل‌های حاوی روی، ویتامین A، ویتامین E، ویتامین C و ویتامین‌های گروه B به‌خصوص بیوتین، ویتامین B6 و B12 تاثیر زیادی در کاهش ریزش مو و رشد مجدد موها دارد.
استرس خود را کاهش دهید
برای کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو، لازم است که استرس خود را مدیریت کنید. ورزش منظم و انجام تمرینات یوگا می‌تواند کمک زیادی به شما در این زمینه کند.
روزانه ورزش کنید
ورزش جزء کلیدی یک سبک زندگی سالم است. اگر ورزش را در برنامه روزانه خود بگنجانید، قوی‌تر و شادتر خواهید شد. توجه به این مساله برای حفظ تعادل هورمونی و رشد سالم موها مهم است.
خواب کافی داشته باشید
از نظر محققان، خواب شبانه کمتر از ۶ تا ۸ ساعت می‌تواند زمینه بروز نوسانات هورمونی را فراهم کند. پس برای کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو از کاهش ساعت خواب خود پرهیز کنید.
سخن آخر
بنابراین، تنها راهکار ممکن برای بهبود ریزش مو با الگوی زنانه یا مردانه، کنترل هورمونهای جنسی در ریزش مو تحت نظر پزشک است. مطمانا مشورت با پزشک متخصص پوست و مو یا غدد می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری در این زمینه در اختیار شما بگذارد.
نویسنده: دکتر ماهور طباطبایی
