تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو
پس از شروع همه‌گیری ویروس کرونا، بسیاری از بیماران ماه‌ها پس از ابتلا متوجه ریزش توده‌های مو از پوست سر خود شدند. این مسئله بسیاری از پزشکان را به این فکر واداشت که آیا ریزش مو را می‌توان به‌عنوان یکی از عوارض جانبی کووید ۱۹ به حساب آورد؟
مطالعات نشان داده‌اند که در یک چرخه طبیعی رشد مو، حدود ۹۰ درصد از موها در حال رشد، حدود ۵ درصد در حال استراحت و ۵ درصد در حال ریزش هستند. البته زمانی‌که یک رویداد استرس‌زا مانند بیماری یا شوک عصبی رخ می‌دهد، تا ۵۰ درصد از موها می‌توانند وارد فاز ریزش شوند.
ازآنجایی‌که ابتلا به کووید ۱۹ به‌عنوان یک بیماری ویروسی نوعی شوک جسمی و روانی برای بدن محسوب می‌شود، تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو را نمی‌توان در برخی از بیماران انکار کرد. در ادامه به جزئیات بیشتری از این مسئله اشاره خواهیم کرد.
چگونه کووید ۱۹ می‌تواند باعث ریزش مو شود؟
بدن انسان حدود ۵ میلیون فولیکول مو دارد که طی یک چرخه سه مرحله‌ای، فرآیند رشد، استراحت و ریزش را تجربه می‌کنند. فولیکول‌های مو در ۸۵ تا ۹۰ درصد مواقع در مرحله آناژن (رشد) باقی می‌مانند که می‌تواند بین دو تا چهار سال طول بکشد. در مقابل، مرحله تلوژن (استراحت) ممکن است تنها دو تا چهار ماه طول بکشد. پس از گذشت مرحله استراحت نیز ریزش طبیعی مو رخ می‌دهد و باعث می‌شود هر روز حدود ۵۰ تا ۱۰۰ تار مو از دست بدهید.
مشخص شده است که استرس فیزیکی و عاطفی ایجاد شده توسط کووید ۱۹ می‌تواند منجر به ریزش بیش از حد معمول موها شود. اصطلاح پزشکی برای این نوع ریزش موقت مو تلوژن افلوویوم حاد است. در واقع عوامل استرس‌زا ناشی از این بیماری به بدن شما شوک می‌دهند و مرحله رشد و استراحت چرخه مو را مختل می‌کنند.
بهتر است بدانید که تلوژن افلوویوم فقط به کووید ۱۹ محدود نمی‌شود. ممکن است به دلایل زیادی ازجمله ابتلا به انواع عفونت‌ها، انجام انواع عمل جراحی، بستری شدن در بیمارستان، تغییرات هورمونی و استرس زیاد نیز رخ دهد.
کووید ۱۹ یک عفونت ویروسی است که می‌تواند منجر به افزایش استرس روانی، بروز اختلال خواب، کاهش وزن، کمبود تغذیه‌ای، تب بالا، مشکلات تنفسی، مصرف داروهای خاص و بستری شدن در بیمارستان شود. با وجود همه این عوامل نمی‌توان تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو را نادیده گرفت.
برخلاف برخی از انواع ریزش مو، ریزش مرتبط با کووید ۱۹ با علائمی مانند قرمزی، پوسته‌پوسته شدن، خارش یا سوزش در پوست سر همراه نیست. مطالعات تحقیقاتی نشان داده‌اند که تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو (تلوژن افلوویوم) اغلب یک تا دو ماه پس از ابتلا به عفونت رخ می‌دهد و حدود ۶۰ درصد از بیماران را درگیر می‌کند.
این مسئله به این دلیل است که وقتی بدن شما توجه خود را به مبارزه با ویروس کرونا معطوف می‌کند، انرژی زیادی برای فرآیندهایی مانند رشد مو صرف نمی‌کند. در نتیجه احتمال ریزش مو بیشتر از رشد موهای جدید است.
در واقع، استرس ناشی از این بیماری باعث می‌شود که هورمون‌های استرس سلول‌های بنیادی فولیکول مو را در یک فاز استراحت طولانی قرار دهند. به طور خاص، استرس می‌تواند سلول‌های پایه فولیکول‌های مو به نام پاپیلای پوستی را تغییر دهد و مولکول‌های مورد نیاز برای رشد مو را مهار کند.
جالب است بدانید که شدت ریزش مو لزوما با شدت کووید ۱۹ مرتبط نیست. برخی از افراد با علائم خفیف ممکن است ریزش مو شدید را تجربه کنند، درحالی‌که افراد با علائم شدید ممکن است ریزش مو خفیف داشته باشند.
تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو از چه زمانی بروز می‌کند؟
برخلاف اکثر علائم کووید ۱۹ که روزها یا هفته‌ها پس از عفونت ظاهر می‌شوند، معمولا دو تا سه ماه بعد متوجه ریزش مو می‌شوید. با این حال، یک مطالعه کوچک روی ۳۰ بیمار مبتلا به کووید ۱۹ نشان داد که متوسط زمان شروع تلوژن افلوویوم ۴۵ روز پس از ابتلا است.
مهم است که به یاد داشته باشید، تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو به‌دلیل اختلال در روند رشد و بازسازی فولیکول‌های مو و نه آسیب جدی به آن‌ها است. به‌همین‌دلیل، موها با گذشت زمان دوباره رشد می‌کنند.
ریزش مو ناشی از کووید ۱۹ چقدر طول می‌کشد؟
در اغلب موارد، تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو موقتی است. در واقع یک مسئله حاد است که با گذشت زمان و رفع استرس روانی و جسمی بیمار، به‌صورت خود‌به‌خود در عرض حدود دو تا شش ماه برطرف می‌شود. البته رشد مجدد موها می‌تواند بین شش تا نه ماه و گاهی ۱۸ ماه طول بکشد. ابتدا موهای نازک و ظریفی ظاهر می‌شوند و با گذشت زمان ضخیم‌تر و پرتر می‌شوند.
قالبل ذکر است، افرادی‌که علائم طولانی‌مدت کووید ۱۹ را تجربه می‌کنند، به احتمال زیاد تحت تأثیر ریزش مزمن مو قرار می‌گیرند. این مشکل نیاز به بررسی سریع توسط پزشک متخصص پوست و مو دارد.
روش‌هایی برای کنترل و درمان تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو
به‌منظور درمان تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو، مصرف دارو برای کمک به موارد حاد ریزش مو توصیه‌نمی شود. به غیر از صبر، بهترین راه برای جلوگیری از ریزش بیشتر این است که با احتیاط از موهای خود مراقبت کنید. هنگام شانه زدن موهای خود را نکشید و هنگام دوش گرفتن حتما از نرم‌کننده بر روی ساقه مو استفاده کنید تا احتمال گره خوردن موها را کاهش دهید.
سشوار، اتو مو یا سایر وسایلی که موهای شما را گرم می‌کنند، ممکن است به فولیکول‌های مو آسیب بزنند یا آن‌ها ضعیف کنند. پس کمتر از وسایل حرارتی استفاده کنید.
در تابستان، پوشیدن کلاه می‌تواند آسیب‌های ناشی از تابش اشعه ماوراءبنفش خورشید به پوست سر را کاهش دهد. هر چقدر هم که بستن موها به‌صورت دم اسبی یا استفاده از هدبند می‌تواند راحت باشد، اما این روش‌ها استرس فیزیکی زیادی به فولیکول‌های مو وارد می‌کنند و آن‌ها را مستعد ریزش می‌کنند. پس از انجام آن‌ها خودداری کنید.
با توجه به اینکه ریزش مو می‌تواند استرس ناخواسته ایجاد کند و این استرس می‌تواند ریزش مو را حتی بدتر کند، استفاده از تکنیک‌های کاهش استرس مانند یوگا و مدیتیشن در کنترل تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو واقعا مفید است. در کنار آن، ورزش منظم و داشتن یک رژیم غذایی متعادل که شامل مقدار زیادی پروتئین و نوشیدن آب کافی است نیز توصیه می‌شود.
اگر متوجه شدید که ریزش مو شما پس از گذشت چند ماه بهبود نیافته است، حتما به یک پزشک متخصص پوست و مو مراجعه کنید. وی می‌تواند وضعیت شما را ارزیابی کند و درمان‌هایی را برای کاهش ریزش مو و کمک به رشد مجدد موها ارائه دهد.
معمولا در این زمان مصرف مکمل‌های خوراکی ضدریزش مو که حاوی مواد مغذی کلیدی مانند بیوتین، آهن و روی هستند و یک محلول موضعی به نام ماینوکسیدیل توصیه می‌شود. ماینوکسیدیل می‌تواند با استفاده مستقیم روی پوست سر و افزایش خون‌رسانی، به رشد مجدد موها کمک کند. در موارد شدید، ممکن است پزشک تزریق پلاسما غنی از پلاکت (پی آر پی) را نیز به پوست سر توصیه کند.
سخن آخر
بنابراین، تاثیر کووید ۱۹ در ریزش مو در بخش قابل توجهی از بیماران دیده می‌شود. اگر پس از ابتلا به ویروس کرونا خیلی نگران بروز این عارضه هستید، مطمئنا مشورت با پزشک می‌تواند اطلاعات دقیق‌تری در اختیار شما بگذارد.
