رژیم غذایی; یکی از دغدغه های اصلی افراد بصورت روزانه نوع تغذیه می باشد که با توجه به گستردگی و متنوع بودن غذاها حفظ سلامتی و تناسب اندام دشوار به نظر می رسد . طبق تعریف ، رژیم غذایی انواع مواد غذایی ای می باشد که فرد به طور منظم می‌خورد یا نمی‌خورد را شامل می شود.
رژیم غذایی گزینه های غذایی شما را محدود می‌کند و ممکن است برای کاهش وزن ، اهداف پزشکی یا دلایل شخصی مورد استفاده قرار بگیرد . علی رغم وجود رژیم‌های گوناگون در کنار غذاهای مختلف فقط چند نمونه از این نوع رژیم ها از دیرباز مورد توجه کارشناسان تغذیه و محققان قرار گرفته که در بین آن ها رژیم مدیترانه ای رتبه اول و بعد از آن می‌توان به رژیم کتوژنیک اشاره کرد.
- تاریخچه رژیم کتوژنیک
به گفته محققان دانشگاه هاروارد رژیم کتوژنیک چیز جدیدی نیست . در پزشکی تقریبا ۱۰۰سال است که از آن برای درمان صرع مقاوم به دارو به ویژه در کودکان استفاده می‌کنیم . در دهه ۱۹۷۰ دکتر اتکینز رژیم لاغری بسیار کم کربوهیدرات خود را برای کاهش وزن محبوب کرد که با یک مرحله دو هفته بسیار سخت کتوژنیک آغاز شد . با گذشت سال ها ، رژیم های غذایی دیگر نیز ازهمین روش برای کاهش وزن بهره میگیرند .
- رژیم کتو چیست ؟
اکثر سلول ها ترجیح می‌دهند از قند خون (از کربوهیدرات ها نشأت میگیرند )استفاده کنند. در صورت عدم گردش قند خون از مواد غذایی ، بدن شروع به تجزیه چربی‌های ذخیره شده در مولکول‌هایی بنام اجسام کتون می‌کند؛ که به این فرآیند ” کتوزیس ” می‌گویند.
پس از رسیدن کتوز ، بیشتر سلول های بدن از آن برای تولید انرژی استفاده می‌کنند تا اینکه دوباره شروع به خوردن کربوهیدرات کنیم . تغییر ، از استفاده از گلوکز در گردش تا ازبین بردن چربی ذخیره شده به عنوان منبع انرژی ، معمولا طی ۲ تا ۴ روز پس از خوردن کمتر از ۲۰ تا ۵۰ گرم کربوهیدرا ت در روز اتفاق می‌افتد .به خاطر داشته باشید که این یک فرآیند کاملا فردی است و در برخی افراد برای شروع تولید کتون کافی به رژیم غذایی محدودتری نیاز دارند.
- رژیم مدیترانه‌ای چیست ؟
پایه و اساس رژیم مدیترانه‌ای سبزیجات ، میوه ها ، گیاهان ، آجیل ، لوبیا و غلات کامل است. وعده‌های غذایی اطراف این غذاهای گیاهی ساخته می‌شوند. مقادیر متوسط لبنیات ، مرغ ، تخم مرغ و غذاهای دریایی نیز در رژیم غذایی مدیترانه ای از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .در مقابل ، گوشت قرمز فقط گهگاهی خورده می‌شود.
- تفاوت بین رژیم کتو و رژیم مدیترانه ای
- رژیم کتو مبتنی بر قوانین سخت‌تری می‌باشد و از گرم به عنوان ابزاری برای اندازه‌گیری استفاده می‌کند . در حالیکه از الگوی رژیم مدیترانه ای در رژیم غذایی می‌توان استفاده کرد زیرا این الگو بسیار گسترده می‌باشد.
- در هر دو نوع رژیم چربی وجود دارد اما نوع آن ها متفاوت می‌باشد
- رژیم کتوژنیک شامل خوردن غذاهای پرچرب با مقادیر متوسط پروتئین و مقدار جزئی کربوهیدرات ؛در اصل در این سبک رژیم غذایی بدن را در سوزاندن چربی و کتون ها پیش از کربوهیدرات‌ها فریب می‌دهد.
- رژیم غذایی مدیترانه برروی غذاهای گیاهی ، میوه و سبزیجات تازه و خوردن پروتئین ناب تمرکز دارد و مواکدا افراد را از خوردن غذاهای فرآوری شده دور می‌کند.
- رژیم غذایی مدیترانه ای بر گنجاندن روغن زیتون و سایر چربی‌های سالم ، غلات کامل ، حبوبات و سبزیجات تاکید دارد اما در رژیم کتو باید از پروتئین های بسیار باچربی متوسط و کاملا کم کربوهیدرا ت استفاده شود.
- بدلیل عدم وجود قوانین سخت در رژیم مدیترانه ای کارشناسان تغذیه آن را بعنوان “الگوی رژیم” نامگذاری کرده اند و نه بعنوان رژیم
آیا رژیم کتوژنیک برای سلامت فرد مفید می‌باشد؟
شواهد موجود می‌گوید ، رژیم غذایی کتو باعث کاهش تشنج درکودکان ، گاهی به اندازه همان دارو می‌شود . کاهش وزن فوق العاده دلیل اصلی استفاده از رژیم کتوژنیک می‌باشد.
تحقیقات گسترده کاهش وزن سریع بیماران در استفاده از رژیم کتوژنیک کم کربوهیدرات در مقایسه با استفاده ازرژیم سنتی کم چرب یا حتی رژیم مدیترانه ای را اثبات می‌کند . با این حال بنظر می‌رسد که این تفاوت در کاهش وزن با گذشت زمان از بین می‌رود. رژیم کتو در حداقل زمان سبب کنترل قند خون در مبتلا یان به دیابت نوع ۲ می‌شود.
در رابطه با سطح کلسترول افراد ، تحقیقات نشان می دهد در برخی افراد در ابتدا سطح کلسترول‌شان افزایش یافته اما در چند ماه بعد کاهش یافته است . با این حال هیچ تحقیق طولانی مدتی در مورد اثرات این رژیم بر روی دیابت و کلسترول وجود ندارد.
- در نهایت، کدام رژیم را برای تناسب اندام بهتر است؟
رژیم کتوژنیک می‌تواند جایگزین جالب و مورد توجهی برای درمان برخی شرایط خاص باشد و سبب کاهش وزن می‌شود. اما دنبال کردن آن دشوار است بدلیل استفاده مکرر از گوشت قرمز و غذاهای چرب و حس ناخوشایندی که ایجاد می‌شود.همچنین مهم است به یاد داشته باشید که ” رژیم های یو- یو” که منجر به نوسان سریع وزن و کاهش وزن می‌شوند ، در بازه زمانی‌های طولانی باعث ازبین رفتن متابولیسم طبیعی بدن و بروز بیماری‌های مختلف می‌گردد.بنظر می‌رسد برای استفاده از رژیم کتو باید محدودیت زمانی قائل شد و در ادامه از سایر رژیم ها مانند الگوی رژیم مدیترانه ای استفاده کرد تا سلامتی توأم با تناسب اندام برای فرد حفظ شود.
